Pandemija korona virusa nas je sprečila da obilazimo egzotične destinacije, ali na sreću naša zemlja i zemlje iz susjedstva bogate su zaminljivim predjelima koje treba posjetit barem jednom u životu. Ovo ljeto je idealno za istraživanje Đerdapske klisure! Gvozdena kapija Balkana pravi je raj na zemlji.
Područje Nacionalnog parka „Đerdap” nalazi se na teritoriji opština Golubac, Majdanpek, Kladovo, u okviru 16 katastarskih opština.
Đerdapska klisura jedan je od najlepših prizora u ovom dijelu svijeeta. Tu Dunav mijenja svoju širinu od nekoliko kilometara do nekoliko stotina metara, vijuga i juri, gradeći moćnu klisuru visokih stjenovitih litica.
Đerdapska klisura je poznata i kao Gvozdena kapija Dunava ili Gvozdena kapija Balkana. Ime se povezuje sa tim što je Dunav na ovom mjestu jako uzak u svom toku. To je nekad stvaralo ozbiljne probleme prilikom plovidbe. Gvozdenu kapiju čine dva uska kanjonska dijela – Veliki i Mali kazan.
Ako se zaputite ka Đerdapu, ne propustie priliku ni da pogledate čuvenu Trajanovu tablu. Ona se vidi samo iz čamca, a kada se umorite od silne prirodne ljepote, prošetajte po jedinstvenom 8000 godina starom neolitskom naselju Lepenski vir ili bacite pogled na ostatke starih rimskih utvrđenja i srednjevekovnih tvrđava.
Historija Đerdapske klisure
Đerdap se pominje još od prije nove ere, kada su trgovci iz stare Grčke tuda prevozili robu malim drvenim brodovima. Veći značaj Đerdap dobija za vrijeme rimskih careva. Tada se probijaju putevi na lijevoj i desnoj obali, kojima je trebalo omogućiti legionarima prolaz u pohod na Dakiju (današnja Rumunija).
Mnogi rimski carevi su učestvovali u uređenju Đerdapa, počevši još od Julija Cezara. Međutim, najpoznatiji ostao je Trajan, osvajač Dakije, koji je uspio da obezbijedi prolaz kroz klisuru.
Tokom srednjeg vijeka, za vreme krstaških ratova i nakon dolaska Turaka, Dunav postaje poprište borbi, pa se u ovim predjelima grade tvrđave.
Najlepši dio klisure
Golubačka tvrđava podignuta je na samom ulazu u Đerdapsku klisuru, na mjestu gdje Dunav najširi u svom toku prelazi u tesnac Karpatskih planina. Tvrđava je predstavljala važno srednjovjekovno vojno pogranično utvrđenje. Odavdje se lako mogao kontrolisati sav kopneni i vodeni put koji je povezivao istok i zapad. Strme i nepristupačne Ridanske litice, na kojima je izgrađena Tvrđava, i sama rijeka, bili su joj prirodna zaštita. Zbog ovakvog položaja, tokom XIV i XV vijeka, pogranične sile, Ugarska i Srbija, a potom i Otomanska imperija, borile su se da osvoje Golubačku tvrđavu jer su time sticali kontrolu i moć nad državnom granicom.
Tvrđava danas
Tokom tridesetih godina 20. vijeka kroz Tvrđavu je probijen magistralni put kojim su oštećene obje kapije utvrđenja. Tek 70-ih godina istog vijeka utvrđenje je ušlo u sferu interesovanja naših istraživača. To je bilo podstaknuto izgradnjom hidroelektrane ,,Đerdap I”.
Golubačka Tvrđava, kao kulturno dobro od izuzetnog značaja, pripada i Rezervatu prirode Tvrđava Golubački grad, prostoru koji predstavlja ulaz Đerdapsku klisuru i ujedno ulazni punkt u Nacionalni park Đerdap. Republika Srbija je ovaj prostor 2011. godine proglasila Turisitičkim prostorom. Tvrđava je potpuno renovirana i čini pravu turističku atrakciju.
